Van’da komün market

VAN - Demokratik Toplum Kongresi (DTK) Ekonomi Komisyonu kurulan Medya Tüketim Kooperatifi bir ilki gerçekleştirerek halka ucuz ve kaliteli ürün sunma amacıyla Mavi Plaza arkasında, Tillo Cami’nin yanında iki katlı bir market açtı. 7 kurucu üyesi bulunan kooperatif, Kürdistan’da AVM ve yeşil sermaye kaynaklı zincir marketlerin önüne geçmek için alternatif sunuyor. Doğal tüketim işleviyle bölgedeki işsizlik sorununa da çözüm olmayı hedefleyen kooperatif, yerli üretimin teşviki ile tarım ve hayvancılığı da yeniden canlandırmayı ön görüyor. Üreticinin ürünlerini halka aracısız olarak ulaştıracak olan kooperatif, tekelleşmenin önüne geçmek için sermayesinin tamamını halkın üyeliğiyle sağlayacak. Önümüzdeki günlerde açılışı yapılacak kooperatif “Kooperatifine üye ol” sloganıyla herkesi üye olmaya bekliyor. 

‘Üretime teşvik ederek komün yaşamı hayata geçireceğiz’

Hayata geçirdikleri proje hakkında bilgi veren DTK Ekonomi Komisyonu Sözcüsü Melehat Şedal, kooperatifin temel hedefinin yerel ekonomi dinamiklerinin güçlendirilmesi olduğunu söyledi. Kooperatifin market tipi bir açılışla başladığını dile getiren Şedal, ilerleyen zamanda Van’ın birçok noktasında benzer şubelerin açılacağı bilgisi verdi. Şedal, bölgede üretilen birçok gıda malzemesi, sebze ve meyve gibi ürünleri üreticiden aracısız bir şekilde alarak, market vasıtasıyla tüketiciye sunacaklarını aktardı. Kadın kooperatiflerinin de ayrıca kurulacağını ifade eden Şedal, “Kadın kooperatifi kurma amacımız komün yaşamı biraz daha hayata geçirebilmek ve istihdam sağlamak. İnsanları üretime, tarıma, hayvancılığa teşvik ederek üretimi Kürdistan’da güçlendirmek” dedi. 

‘Kürdistan’da ilk kooperatif’

Üretimin olabilmesi için öncelikle pazar ayağının oluşturulması gerektiğinin altını çizen Şedal, “Kürdistan’da tarımın yüzde 90 bitme noktasına gelmesinin nedeni pazarın olmamasıdır. Pazar olmadığı için toplum üretimden koptu” diye belirtti. Üretimi tekelleştiren kapitalist sistemin insanlarda tembellik oluşturduğunu ve üretimden kopardığını belirten Şedal, hedeflerinin üretimin pazar ayağını oluşturmak olduğunu söyledi ve şöyle devam etti: “Bu kooperatif bizim için bir ilk. Bizim hedefimiz sadece bir market açmak değil. Tamamen tekelleşmiş sermayedarları ortadan kaldırmak, halkın sahibi olduğu, kendi öz gücüyle yarattığı bir marketler zinciri oluşturmak. Daha sonra da insanların üretime geçmesini sağlamak ve onların üretimlerini bu marketlerde satışa sunmak.” 

‘Kadın kooperatiflerinin ürünleri reyonlarda yer alacak’

Küçükbaş hayvancılığın yoğun olduğu bölgede süt ve süt ürünlerinin de reyonlardaki yerini alacağını belirten Şedal, bir sonraki hedeflerinin merkez ilçeler Edremit ve Tuşba’da şubeler açmak, ardından ise Van’ın tüm ilçelerinde benzer projeleri hayata geçirmek olduğunu söyledi. DTK Ekonomi Komisyonu’nun üretime dayalı birçok projesinin daha olduğunu dile getiren Şedal, Gevaş ilçesindeki Geliyê Qarqara’da bulunan Anaköy (Xorotes), Töreli (Ext), Daldere (Qarqar), Yanıkköy (Arpet) mahallelerinde yaşayan halka arı kovanları dağıttıklarını söyledi. Yaklaşık bin arı kovanının nüfusa göre dağıtıldığı bilgisi veren Şedal, komün üretimi hedeflediklerini ifade etti. Her köye en az 100 kovan verdiklerini belirten Şedal, bal üretiminin ardından elde edilen hasadın kooperatif marketlerde tüketiciye sunulacağını söyledi. Şedal, kadın emeği ile üretimin yapılacağı kooperatiflerin de kurulacağını belirterek, “Pasta imalatına başlayacağız. Onları da tamamen bu markette tüketiciye sunacağız. Böylece insanları üretime teşvik edeceğiz. Sistemin mahkumiyetinden kopararak, kendi öz gücüyle ekonomisini sağlama olanağı sağlayacağız” diye konuştu. 

‘Kooperatifine sen de üye ol’

Medya Tüketim Kooperatifi kurucu üyelerinden Nebi Kaçak ise kooperatif marketlerde ortalama 10 kişinin çalışacağını belirterek, bölgenin işsizlik sorununa da bir nebze çözüm olmak istediklerini söyledi. Kadın emeği ile üretilen ürünlerin kooperatiflerde oluşturulacak reyonlarda tüketici ile buluşturulacağını söyleyen Kaçak, kooperatiflere herkesin üye olabileceğini söyledi. Yeni kurulan kooperatifte kurucu üyelerle birlikte üye sayısının 60’a ulaştığını belirten Kaçak, “Kooperatiflerine sahip çıksınlar” diyerek, herkesi üye olmaya çağırdı. Üye olmak için hisse ücretinin 200 liradan başladığını belirten Kaçak, 10 bin liraya kadar hisse alınabileceğini söyledi. Herkesin üye olabilmesi için fiyatları düşük tuttuklarını aktaran Kaçak, “Üyelik ücretini düşük tuttuk. Çünkü daha fazla insanın buraya katılmasını istiyoruz. Amacımız insanların güç birliğini sağlayarak toplumsal ekonomiyi canlandırmak. Tekelleşmenin önüne geçmek için üyelik şartlarının üst sınırı var. Bu yüzden bir kişinin birden fazla hisse almaması için karar aldık” diye aktardı.