Hakkari’de bel büken düğünler masaya yatırıldı

YÜKSEKOVA HABER 

HAKKARİ - Hakkari Belediyesinin öncülüğünde bir araya gelen bazı sivil toplum örgütlerinin temsilcileri, kentteki kanaat önderleri ve kadın temsilcilerinin aralarında bulunduğu platform toplumsal yaşama dair bir dizi karar aldı.

Hakkari Belediyesi meclis salonunda kamuoyuyla paylaşılan kararlar arasında daha önce 2 gün olan düğünler bir güne indirildi.

Alınan kararlar belediye meclisi toplantı salonunda Belediye Eş Başkanvekili Fatma Yıldız ve kanaat önderleri ile sivil toplum örgütü temsilcilerinin katıldığı basın açıklaması ile kamuoyu ile paylaşıldı.

Kanaat önderleri adına açıklama yapan yazar Bedri Çallı, Hakkari yerelinde kanaat önderleri, kadınlar, gençler ve sivil toplum örgütü temsilcileri ile yaptıkları görüşmelerin ardından düğünler, taziyeler ve toplumsal yaşam ile ilgili bazı kararlar alındığını söyledi.

Toplumsal ilişkilerde sorun olan ve değişmesi gereken veya esnekleştirilmesi zorunlu olan konular üzerine, toplumun dinamikleri ile konsensüs sağlayarak bu kararları aldıklarını anlatan Çallı, düğünler ile ilgili 22, taziyeler ile ilgili 6 toplumsal yaşamla ilgili 14 karar alındığını açıkladı.

Çallı’nın açıkladığı kararlar şu şekilde:

DÜĞÜNLER İLE İLGİLİ ALINAN KARALAR

1-Düğün sahibinin ekonomik mağduriyetini asgariye indirmek, israfın önüne geçmek ve çalınan müzikten kaynaklı ses kirliliğinin asgariye indirilmesi için, düğünlerin il genelinde bir günle sınırlandırılması, davet kartlarında bir günlük tarih belirtilmesi.

2-Günümüzde xazgini (kız isteme) için davetler yapılmaktadır. Ancak bundan sonra gelin ve damat aileleri arasında yapılmalı. 

3-Son zamanlarda düğünde birden fazla kına yapılmakta ve damat tarafı gelin kınası için damat tarafına konvoy şeklinde gitmektedir.   Bundan böyle bir defa kına yapılacaktır. Kına için herhangi bir davet yapılmayacak gelin ve damat aileleri kına törenini kendi alanlarındayapılacak.

4-Müziğin sabah saat 10;00 de başlayıp akşam saat 08.00 de bitirilmesi gerekmektedir.

5-Düğünün yapıldığı mahallede henüz toprağa verilmemiş veya mezarlıkta toprağa verilen cenaze varsa, cenazeye ve cenaze sahibine saygıdan dolayı belli saatlerde müzik çalınmaması.

6-Düğün sahiplerine ve komşulara büyük maddi külfet olan düğün yemeğinin tek gün ve tek öğün olarak saat13:00 – 14.00 arası verilmesi.

7-Sağdıçlar için maddi olarak büyük yük olan sabah kahvaltısı için davet yapılmaması. Bu kahvaltının sağdıç, damat ve aile bireyleri ile sınırlandırılması.

8-Şehir merkezi düğün konvoylarında Trafik kirliliğine ve aynı zamanda herkes için maddi külfet olan düğün konvoylarının en fazla 15 araçla sınırlandırılması.

9-Şehir dışından alınan düğün konvoylarında, en fazla 10 araç ile sınırlandırılması.

10-Nişan törenlerinde gelin tarafına götürülen nişan ve takıların kesinlikle yüksek sesle duyuru şeklinde ilan edilmemesi.

11-Geline alınacak altın miktarının günün ekonomik şartları düşünülerek en fazla 7 cumhuriyet altını, 4 bilezik, 1 adet küpe, 2 adet yüzük ve 1 gümüş kemer ile sınırlandırılması.

12-Gelin evinin, damat ailesinden akrabaları için hediye adı altında istediği, kadın ve erkek giyimlerinin (xelat veya çekxelat) istenmemesi.

13-Düğün sonrası damat evinde çeyiz gösterme (sersehni) geleneğinin kaldırılarak, geline hediye verilecekse düğün günü verilmesi.

14- Zorunlu olmamakla birlikte Hakkâri’nin geleneğinde önemli yer alan damatlarda ŞALU ŞAPIK, gelinlerde XİZARK geleneğinin sürdürülmesine imkanlar dahilinde uyulması.

15-Herkesin birbirini tanıdığı ilimizde düğün davetiyeleri yazılırken kurumlardan liste alınarak davetiye yazılmasından vaz geçilmesi. Herkesin yakın akraba, yakın dost ve yakın komşularını çağırması.

16-Düğünlerde yemek artıklarının ve çöplerin düğün sahibi tarafından ortalıkta kalmayacak şekilde çöp toplama merkezlerine götürmesi.

17- Hakkâri şehir merkezinin eski geleneğinde olduğu gibi düğün sonrası zarfların açılması Damat, damadın ailesi ve sağdıç tarafından gerçekleştirilmesi usulüne dönülmeli. Bu işin sadece üç veya dört kişi tarafından gerçekleştirilmesi. Maddi durumu iyi olmayan insanların rencide olmaması açısından buna dikkat edilmeli.

18-Yıllardır kaldırılan başlık parası için usulen götürülen zarfın götürülmemesi ve süt parası, sandık altı adı altında daha sonra gizliden alınan düğün masraflarının alınmaması.

19-Düğünlerde atılan havai fişeklerin maddi bedelinin dışında insanların can ve mal güvenliği de risk altında olduğu için havai fişek gösterilerine son verilmeli.

20-Son zamanlarda gelin tarafı tüm masraflarını damat ailesinden karşılatıyor. Oysa insanlar nasıl ki oğlunun düğünü için masraf ediyorsa, kız tarafı da bazı masraflara katılmalıdır.

21-İlimiz Rüspileri, kadınları. Gençleri ve STK’ları tarafından alınan bu kararları yerinde anlatmak, işleyişini takip etmek üzere bir komisyonun oluşturulması. Bu komisyonda Belediyeden iki kişi, her mahallede o mahallenin muhtarı ve en az o mahalleden iki tane kanaat önderi olmak üzere 5 kişiden oluşması.

22-Günümüz şartlarında kuaför, damat tıraşı müzik ve organizasyon işleri içi ödenen ücretlerin fahiş olduğu, bu ücretlerin bu meslek gruplarının sahipleri ve belediye başkanlığımızın ortaklaşa belirleyecekleri makul ücretlere çekilmesi.

TAZİYELER İLE İLGİLİ ALINAN KARARLAR

1-İlimiz merkezinde meydana gelen ölümler sonrasında, yakınları bu durumu belediyemiz bünyesindeki ilgili birime bildirmeli. O esnada yaşanan şok nedeniyle böyle bir başvuru yapılmaması halinde, okunan sala’nın doyulmasının ardından belediyenin ilgili birimi harekete geçmeli. Belediyemizin ilgili birimi bir zabıta memurunun kontrolünde kazı makinesinin mezarlığa intikali sağlanmalı. Yine Aynı anda bir zabıta memuru kontrolünde cenaze arabası cenazenin bulunduğu yere intikali ve cenazenin hazırlanmasına yardımcı olması sağlanmalı.

2-Her mahallede engellilerinde rahat bir şekilde kullanabileceği bir taziye evinin yaptırılması. Bunun için Belediye Başkanlığından Valilikten ve halktan yardım talep edilerek maddi katkı sunması.

3-Uzun vadede bayan ve erkeklerin taziyelerini taziye evlerinde yapmaları için mekân ihtiyacının giderilmesi gerekmektedir Kadınlar için taziye evi imkânı bulunamayan mahallelerde çadır kurulması, kış aylarında müsait bir mekân arayışına gidilmesi.

4-İlimizde taziye evleri yetersizliği nedeniyle kadınlarımız rahmete giden kişinin evinde başsağlığına katılırlar.  Günümüz şartlarında bir taraftan dairelerin küçülmesi diğer yandan akraba, dost ve komşularımızın çokluğu göz önüne alındığında ölenin evi oldukça rahatsız olmaktadır. Bundan dolayı taziyeye giden kadınların ziyaretlerini kısa tutmaları ve zaruri olmadıkça yemeğe kalmamaları.

5-Taziyelere yemek saatinde gidilmemesine azami hassasiyetin gösterilmeli.

6-Taziyelerde üç gün boyunca sadece öğlen yemeklerinin verilmesi.

TOPLUMSAL ALANDAKİ SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ

1-Şehrimizin temiz olması ve temiz bir görünüme kavuşması için çöplerin Belediye Başkanlığının belirlemiş olduğu yerlere bırakılması için herkesin duyarlı ve komşularını duyarlı hale getirmesine çalışılması

2-Belediye Başkanlığından habersiz şebekeden hat çekilmemesi ve hiçbir yolun kazılmaması. Kazılıp gerekli arıza ve yapımın bitiminin ardından yol eski durumuna getirilmeli.

3-Kent yaşamı gereği başıboş hayvanların Belediye ekiplerince toplatılması. Gerekli duyarlılık olmadığı taktirde belediye ekipleri tarafından toplatılan başıboş hayvanların (büyükbaş hayvan) kesilerek hayır kurumlarına verilmesi.

4-Toplumsal yozlaşmaya ve toplumsal kavgalara yol açan Tefecilik, fuhuş,esrar ve tombala oynama ve oynatma gibi gayri ahlaki işlerin önüne geçmek için. Bu işlerin içinde olan kişilerin toplumda tecrit edilmesi için öncelikli olarak aile ve akrabalarının gerekli tavrı göstererek onları ilk etapta bu işleri bırakmalarını sağlamak. Bu kişilerin ısrar etmesi durumunda toplumda teşhir edilme yoluna gidilmesi. Bunun için bu kişilerle tüm ilişkilerin kesilerek yalnızlaştırılmaları.

5-Özellikle tombala oyunları oynatanlar çocuklarımızı ve gençlerimizi hedef kitle olarak öngörmektedir. Bu nedenle burada müdahale çocuklardan ziyade bu oyunları oynatan mekanlara yönelik olmalıdır. Bu noktada belediyemize çok önemli bir görev düşmektedir. Tüm yasal yollar kullanılmalı.

6-Kurulacak olan komisyon Belediye Başkanları, meclis üyeleri, muhtarları ve kanaat önderleri ile diyalog içinde olup sorunlara beraber çözüm bulmaları.

7-Toplumsal karışıklıklara ve olaylara neden olan sorunlara büyüklerimizin taraf tutmadan zamanında müdahale etmeleri, herkesin kendi aile çevresinde, mahallesinde olan veya olabilecek olumsuz durumlara toplumun barış elçileri sorumluluğu ile yaklaşmasını görev bilmelidir.

8-Kültürümüzün gereği olarak tüm büyüklerimize, özelikle gençlerin saygı göstermesi için herkesin kendi ailesinde ve çevresinde duyarlılık yaratması lazım.

9-Toplumda meydana gelen kavgaların büyük kısmının Ticari ilişkilerdeki hak gasplarında olduğu görüldüğünden, herkesin kendi aile çevresinde bu tür kişilerin Ticari ilişkilerdeki durumlarını takip edip, dürüst olmaları yönünde telkinlerde bulunması.

10-Toplumdaki bir kısım olumsuz durumun küçük çocukların okulda, mahallede ve çarşı merkezinde yaptıkları yanlışlardan meydana geldiği görüldüğünden, herkesin kendi çocuklarının günlük yaşantı biçimini takip etmesi gerekir.

11-Çarşı merkezindeki araçların rast gele park etmelerinin büyük sorun olduğu, bu sorunun çözümü için Belediyenin çabası yanında araç sahiplerinin de duyarlı olması, bundan sonrası içinde ilimizde faaliyette olan ve faaliyete geçecek oto parklarda belirli sayıda engeliler için araç park yeri oluşturulması.

12-Yaşamın her alanında ilimizin yaşanılır bir yer olması adına Hakkâri’de halka hizmet veren tüm kurumların, hizmeti geciktirmesi veyaeksik vermesi halinde vatandaşlar anayasal hak bilinci ile toplumsal duyarlılık gösterilmeli

13-Kalorifer küllerinin çöp olmadığı, çöp merkezlerine bırakılamayacağı, biriktirilen bu küllerin vatandaşlarımız tarafından kendi imkânları ile taşınmalıdır.

14- Bugünün toplumumuzda zihinsel engelliler hak ettikleri saygınlığı görmemekte, tam aksine toplumun bazı bireyleri tarafından engellilerimizin alay konusu edildiği görülmektedir.Toplum olarak bu hususa gerekli duyarlılık gösterilmeli ve bu alışkanlığa son verilmelidir.