"Güçlü Ol Yoldaş!"

“Güçlü Ol Yoldaş!” / FERZAD KEMANGER

Bir zamanlar annesiyle ırmakta yaşayan küçük bir kara balık vardı. Annesinin bıraktığı on bin yumurtadan bir tek bu yavru balık kalmıştı. Küçük Kara Balık bir gün annesini uyandırdı: “Buralardan gitmeliyim.” Annesi sordu: “Nereye gideceksin?” “Gidip ırmağın sonunu görmek istiyorum.” [1]

Koğuş ortaklarıma, dert ortaklarıma selam!

Sizleri iyi tanıyorum. Öğretmenler, eğitimciler, Khavaran’ın [2] yıldızlarının komşuları, kompozisyon defterleri suç dosyalarına -kanıt olarak- iliştirilen onlarca gencin sınıf arkadaşları, tek suçu insanca fikirleri olan öğrencilerin öğretmenleri. Sizi iyi tanıyorum, siz Samed’in ve Han Ali’nin meslektaşlarısınız.

Sizin de beni hatırladığınızı biliyorum.
Ben, Evin’de tutsak olan.
Ben, Kürdistan’ın uzak düşmüş köylerinde kırık masaların ardında en arka sırada oturan, ve denizi görme aşkıyla dolu olan sessiz öğrenci.
Ben, öğrencilerine tıpkı sizler gibi Samed’in hikayelerini anlatan, Şahu Dağları’nın [3] arasında olsa da.

Ben, her seferinde kendisini küçük kara balığın yerine koyan.

Ben, idam sehpasındaki yoldaşınız.

Artık, dağlar ve vadiler gerisindeydi ve ırmak dümdüz bir kırdan geçiyordu. Sağdan soldan birkaç küçük çay da ırmağa katılmış ve su bir o kadar çoğalmıştı. Kara Balık suyun çokluğundan zevk alıyordu. Birden kendine geldi ve suyun dibinin olmadığını gördü. Artık suda özgürce yüzebiliyordu. Bir anda dev bir balık sürüsüne rastladı. Onbinlerce balıktan bir tanesi seslendi: “Yoldaş, hoşgeldin denize!”

Zindandaki meslektaşım! Samed’in yerinde oturup bu memleketin çocuklarının gözlerine bakmak ve hala sessiz kalmak mümkün mü?

Bir öğretmen olmak ve bu ülkenin küçük balıklarına denize giden yolu göstermemek mümkün mü? Araz’dan, Karun’dan, Sirvan’dan ya da Serbaz’dan olmalarının ne farkı var? [4] Ne farkı var maksat denizken ve bir olmakken, pusulamız güneşken. Sonumuzun zindan olmasının ne önemi var!

Bir öğretmen olmanın ağır yükünü taşıyıp, bilgi tohumları saçmaktan sorumlu olup hala sessiz kalmak mümkün mü? Öğrencilerin boğazlarındaki düğüme, yüzlerinin solgunluğuna tanık olup sessiz kalmak?

Bu adaletsizlik çağında öğretmen olup umudun ve eşitliğin alfabesini öğretmemek mümkün mü, bunun sonu Evin Hapishanesi'nde idam bile olsa?

Samed’in, Han Ali’nin, İzzeti’nin memleketinde öğretmen olup Araz’ın sularına katılmamayı [5] düşünemiyorum. Bu toprakların insanının yoksulluk ve acılarına tanık olup denizlere gönül vermemeyi, sesimizi yükseltmemeyi düşünemiyorum.

Biliyorum birgün bu zorlu yollar taşlardan ve dikenlerden arınacak ve çekilen çileler gurur kaynağı olacak ve o gün herkes bir öğretmenin gerçekten öğretmen olduğunu görecek, yolu “gozinesh”le [6], hapisle ve idamla tıkanmış olsa da. Çünkü eğitimci adını ve gururunu küçük kara balıklarına borçludur, balıkçıllara değil.

Küçük kara balık denizde sakince yüzerken düşündü: Ölümle yüzleşmek onun için zor ya da üzücü değildi. Balıkçıl birdenbire saldırdı ve kara balığı yakaladı.

Yaşlı balık masalını bitirdi ve on iki bin yavrusuna ve torununa yatma vaktinin geldiğini söyledi. On bir bin dokuz yüz doksan dokuz küçük balık “İyi geceler” dileyerek yatmaya gitti. Büyükanne de uykuya daldı. Ama küçük bir kırmızı balık ne yaptı ne ettiyse de uyuyamadı. Sabaha kadar denizi düşündü hep...

Mektubun başlığıyla ilgili açıklama:

Sekiz yıl önce, öğrencilerimden biri olan Yasin’in büyükannesi, Marab köyünde Kürt öğretmen Mamoosta Ghootabkhaneh’in hikaye kasedini bana dinlettikten sonra şöyle demişti: “Biliyorum ki senin kaderin tıpkı bu hikayeyi anlatan öğretmen gibi idam edilmek olacak, ama güçlü ol yoldaş”. Büyükanne bu sözleri söyledikten sonra sigarasının dumanını içine çekerek dağlara baktı.

İdam sehpasında bir öğretmen, Evin Cezaevi
Ferzad Kemanger
Nisan 2010

Mektubun İngilizce ve Farsçası için tıklayınız...

1- 1967’de İran Azerisi köy öğretmeni Samed Behrengi tarafından yazılan Küçük Kara Balık masalından alıntıdır.

2- Khavaran 1980’li yıllarda İran’da idam edilen binlerce sol görüşlü siyasi tutuklunun gömüldüğü toplu mezarlığın adıdır.

3- İran Kürdistan’ında bir dağ.

4- Araz nehri İran’ın Azeri nüfuslu bölgesinin, Karun Arap azınlığın yaşadığı Khuzestan eyaletinin, Sirvan İran Kürdistan’ının ve Serbaz Pakistan sınırında Beluci azınlığın yaşadığı bölgenin nehirleridirler.

5- Samed Behrengi’nin Araz nehrinde boğulmasına gönderme yapılıyor.

6- Gozinesh, İran’da öğretmenlerin ve diğer kamu çalışanlarının ideolojik, politik ve dini eğilimlerinin devlet tarafından araştırılıp incelendiği bir aşamadır.