15 Temmuz AİHM gündeminde

Türkiye’de 15 Temmuz darbe girişimi sonrası gözaltına alınan veya tutuklananlara Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) yolu açık mı? Bu bireyler Türkiye’de iç hukuk yollarını tüketmeden Strasbourg Mahkemesi’ne başvuruda bulunabilir mi? AİHM’ne ilk başvurular gelmeye başladı, ancak Strasbourg yargıçlarının bu başvurulara olumlu yanıt vereceğinin güvencesi yok.

100’ü aşkın 15 Temmuz başvurusu

Deutsche Welle Türkçe servisinden Kayhan Karaca'nın haberine göre, 15 Temmuz sonrası “mağdur” oldukları gerekçesiyle bugüne kadar yaklaşık 100 kişi AİHM’ye başvurdu. AİHM’nin gündemine taşınan şikayetlerden birini “pilot başvuru” olarak seçip, kabul edilebilirliği hakkında bu yıl sonundan önce diğer şikayetler için de örnek teşkil edecek bir karar açıklaması bekleniyor.

Mahkemenin bu başvuruları nasıl ele alacağı merak konusu. Asıl merak edilen ise AİHM’nin bu başvuruları Türkiye’de iç hukuk yolları tüketilmeden, yani bu kişiler ulusal yargı önünde yargılanmadan kabul edip etmeyeceği. Strasbourg’daki genel beklenti AİHM’nin bu başvuruları “iç hukuk yolları tüketilmediği” gerekçesiyle geri göndereceği ya da Ankara'ya mesajlar vererek “kısmen” kabul edebileceği yönünde. Strasbourg yargıçları Ergenekon ve Balyoz davalarında benzer bir yol izlemişti.

Avrupa Konseyi kaynakları, Türkiye'den gelecek ve binlerle ifade edilecek yeni bir dava grubu nedeniyle AİHM’nin iş yükünün yeniden artabilecek olmasından kaygı duyduklarını saklamıyorlar. Ankara OHAL kapsamında Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ni (AİHS) askıya almış olsa da AİHM’nin Türkiye üzerindeki denetimi devam ediyor.